Σωματεία και άλλα Ιδρύματα στη Φιλιά

 

  • Θ.Ο.Ι. ΦΙΛΙΑΣ

  • ΟΧΕΝ

  • ΑΝΑΓΝΩΣΤΉΡΙΟ

  • ΑΤΕ-ΠΕΚ

  • Σ.Ε.Κ.

Στην κοινότητα λειτουργούσαν από παλιά διάφορα σωματεία/ιδρύματα, με πιο αξιόλογο το Θρησκευτικό Ορθόδοξο Ίδρυμα «Προφήτης Ηλίας Φιλιάς», γνωστό ως Θ.Ο.Ι. Φιλιάς, που ιδρύθηκε το έτος 1952. Το Θ.Ο.Ι. Φιλιάς έχει να επιδείξει πλούσια και ουσιαστική δράση, χάρις στην οποία κατόρθωσε να κρατήσει ζωντανή την ιστορία και τις παραδόσεις της Φιλιάς και να δημιουργήσει άρρηκτους δεσμούς ανάμεσα στους κατοίκους, ιδιαίτερα κατά τους δύσκολους καιρούς της προσφυγιάς. Το Θ.Ο.Ι. ήταν και είναι για τους Φιλιώτες φάρος εθνικός και θρησκευτικός που φωτίζει τα βήματά τους. Ήταν και είναι ο ενοποιητικός παράγοντας της κοινότητας.

Πριν από την ίδρυση του Θ.Ο.Ι. Φιλιάς υπήρχαν και λειτουργούσαν κατά καιρούς στην κοινότητα άλλα δυο σωματεία, το «Αναγνωστήριο» και η ΑΤΕ-ΠΕΚ (Αγροτική Τοπική Ένωση-Παναγροτική Ένωση Κύπρου) που ιδρύθηκε το 1943. Πέρα από τον κοινό στόχο, που ήταν η καλλιέργεια του εθνικού φρονηματισμού,  οι ειδικότεροι στόχοι ήταν, για το Αναγνωστήριο η πνευματική καλλιέργεια των συγχωριανών και για την ΑΤΕ-ΠΕΚ η συσπείρωση και συνεργασία των αγροτών για την αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Φιλιά ήταν κατεξοχήν γεωργική περιοχή και το κύριο εισόδημα των κατοίκων της προερχόταν, σχεδόν αποκλειστικά, από την γεωργία. Αργότερα λειτούργησε επίσης στην κοινότητα παράρτημα της Σ.Ε.Κ. (Συνομοσπονδία Εργατών Κύπρου), για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων της εργατοϋπαλληλικής τάξης.

Αμέσως μετά το Ενωτικό Δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950, λόγω του κλίματος που επικρατούσε, άρχισαν οι προσπάθειες για ίδρυση στην κοινότητα Θρησκευτικού Ορθόδοξου Ιδρύματος (Θ.Ο.Ι.). Πράγματι, λίγους μήνες μετά ιδρύθηκε το Θρησκευτικό Ορθόδοξο Ίδρυμα «Άγιος Γεώργιος» Φιλιάς και η πινακίδα με την επωνυμία αυτή αναρτήθηκε στο οίκημα, το οποίο στέγαζε τα άλλα δυο σωματεία της κοινότητας. Όμως η πρώτη αυτή προσπάθεια δεν έφερε το ποθούμενο αποτέλεσμα, αφού μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα το σωματείο αδρανοποιήθηκε.

Τον Ιανουάριο του 1952 και συγκεκριμένα κατά την ημέρα των Φώτων άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά η ιδέα επαναδημιουργίας του σωματείου, αφού κατά την ημέρα αυτή άρχισαν να εγγράφονται τα πρώτα μέλη που θα αποτελούσαν και τα ιδρυτικά μέλη του σωματείου. Δεν άργησε να συμπληρωθεί ο αριθμός των μελών που απαιτούνταν και έτσι στις 9 Μαρτίου 1952 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συνέλευση με την παρουσία 22 μελών. Στο σωματείο δόθηκε αυτή τη φορά η επωνυμία Θρησκευτικό Ορθόδοξο Ίδρυμα «Προφήτης Ηλίας» Φιλιάς και η ίδρυσή του εγκρίθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Κερύνειας, στην οποία υπαγόταν τότε εκκλησιαστικά η Φιλιά. Η νέα ονομασία του σωματείου, αλλά και η προηγούμενη σχετίζονται με τους Αγίους, στους οποίους είναι αφιερωμένες οι εκκλησίες της κοινότητας, τον Άγιο Γεώργιο και τον Προφήτη Ηλία. Η ιδρυτική συνέλευση εξέλεξε και τα μέλη του  πρώτου πενταμελούς διοικητικού συμβουλίου με τους Γεώργιο Χατζηδαμιανού – Πρόεδρο, Πέτρο Χατζηκώστα – Γραμματέα, Λοϊζο  Χατζησάββα – Ταμία, Ιωάννη Αποστολίδη – Εισπράκτορα και Ιωάννη Οικονομίδη – Μέλος.

Το νέο σωματείο στεγάστηκε στον ίδιο χώρο που στεγάζονταν προηγουμένως τα άλλα σωματεία της κοινότητας. Το οίκημα αυτό βρισκόταν στην πλατεία του χωριού. Ήταν τότε ένα παλιό, πλινθόκτιστο σπίτι, περιουσία της εκκλησίας του χωριού. Δίπλα από το οίκημα λειτουργούσε ο ελιόμυλος της εκκλησίας και στο πίσω μέρος ένας άλλος χώρος χρησιμοποιείτο ως στάβλος για τα ζώα των ξένων που επισκέπτονταν το χωριό. Ο χώρος που κάλυπταν το οίκημα, ο ελιόμυλος και ο στάβλος είναι ακριβώς ο ίδιος χώρος πάνω στον οποίο κτίστηκε αργότερα το νέο οίκημα του σωματείου.

Η 17η Οκτωβρίου 1955 υπήρξε ιστορική για το Θ.Ο.Ι. Φιλιάς και το παλιό του οίκημα, καθώς και ενδεικτική για το εθνικό έργο που επιτελούσε με την δράση και συμβολή του στον απελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. Την ημέρα αυτή, με αφορμή τη ρίψη χειροβομβίδας εναντίον αστυνομικής περιπόλου κοντά στο σχολείο της κοινότητας, οι Άγγλοι στρατιώτες προέβηκαν σε καταστροφικές έρευνες στο οίκημα του σωματείου λεηλατώντας και βεβηλώνοντας τα πάντα στην μανιώδη προσπάθειά τους να εντοπίσουν κάτι, με το οποίο να μπορέσουν να ενοχοποιήσουν το σωματείο. Με μανία πέταξαν και έσπασαν στο δάπεδο τα πορτραίτα των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης, κατέστρεψαν τη βιβλιοθήκη και ξέσκισαν τα βιβλία. Παρά την εξονυχιστική έρευνα, τελικά δεν ανακάλυψαν τίποτε το ενοχοποιητικό για το σωματείο.

Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκε η ανάγκη νέου σύγχρονου οικήματος που να μπορεί να εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες του σωματείου. Το νέο οίκημα κτίστηκε στον ίδιο χώρο που στεγαζόταν το παλιό οίκημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ανέγερσή του εργάστηκε με προθυμία σύσσωμη η κοινότητα με εθελοντική εργασία και έτσι μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα το έργο είχε ήδη αποπερατωθεί. Τα εγκαίνια του είχαν γίνει τον Αύγουστο του 1962, ενώ το οίκημα άρχισε να λειτουργεί έξη περίπου μήνες προηγουμένως. Το νέο οίκημα, εκτός από το Θ.Ο.Ι., συστέγασε επίσης την ΑΤΕ – ΠΕΚ και την Σ.Ε.Κ., γι’ αυτό στην προμετωπίδα του, που βρισκόταν πάνω από κολώνες, αναγραφόταν η γενική επιγραφή «Εθνικόφρονα Σωματεία Φιλιάς». Στην κοινότητα λειτουργούσε επίσης η ΟΧΕΝ (Ορθόδοξος Χριστιανική Ένωσις Νεανίδων) που ιδρύθηκε κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα  της E.O.K.A. και πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα. Όμως η ΟΧΕΝ στεγαζόταν σε ξεχωριστό οίκημα κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ιδιοκτησία της εκκλησίας.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, που είχε ως αποτέλεσμα την προσφυγοποίηση των κατοίκων και τον διασκορπισμό τους σε όλα τα μέρη της Κύπρου, το σωματείο όπως ήταν φυσικό παρέμεινε για αρκετά χρόνια αδρανοποιημένο. Ωστόσο, το 1985 μια ομάδα συγχωριανών έκανε τις πρώτες προσπάθειες για ανασυγκρότηση του Θ.Ο.Ι., κυρίως για να δηλώνει την παρουσία του σε ποδοσφαιρικούς αγώνες μέσα στα πλαίσια των αγροτικών πρωταθλημάτων. Αξίζει να λεχθεί ότι η πρώτη αυτή κίνηση πραγματικά απετέλεσε τον προπομπό για την επαναδραστηριοποίηση, αφού λίγο αργότερα και συγκεκριμένα το 1986 μια σοβαρότερη προσπάθεια είχε ως αποτέλεσμα την σύγκληση Γενικής Συνέλευσης, η οποία εξέλεξε τα μέλη του επταμελούς διοικητικού συμβουλίου και από τότε το Θ.Ο.Ι. λειτουργεί κανονικά και σύμφωνα με το καταστατικό του, το οποίο τροποποιήθηκε στη συνέχεια. Σύμφωνα με το νέο καταστατικό, προσωρινή έδρα του είναι η Λευκωσία μέχρι την επιστροφή στη φυσική του έδρα που βρίσκεται στη Φιλιά.Το σωματείο στεγάστηκε αρχικά στην οδό Αθαλάσσας 175, στην Ακρόπολη, από τον Ιούνιο του 1991 στην οδό Αγίου Γενναδίου 44, στον Αρχάγγελο και από τον Μάιο του 1998 στην οδό Δήμητρας και Σταδίου 1, στον Στρόβολο. Από τον Ιούνιο του 2004 το σωματείο στεγάζεται  στην οδό Αθηνών 4, στον Συνοικισμό Ανθούπολης.

Το Θ.Ο.Ι. Φιλιάς είχε διαχρονικά πλούσια δράση τόσο πριν, όσο και μετά την τουρκική εισβολή. Mεγάλη αίσθηση προκαλούσαν οι δυναμικές και ενθουσιώδεις Αντικατοχικές Πορείες των Φιλιωτών, τις οποίες διοργάνωνε το Θ.Ο.Ι. με την συνεργασία της Συντονιστικής Επιτροπής Φιλιωτών μέχρι το 2004, γιατί μετά την διάνοιξη των οδοφραγμάτων οι εκδηλώσεις αυτές φυσιολογικά έχουν πάρει άλλη μορφή.

Το Θ.Ο.Ι. διατηρεί ποδοσφαιρική ομάδα, η οποία κατά καιρούς γνώρισε μεγάλες επιτυχίες με πιο σημαντικές την κατάκτηση του πρωταθλήματος της Ε.Π.Ο.Π.Λ. το 1970 και το 2003. Η ομάδα δεν σταμάτησε εκεί, αλλά συνέχισε τις επιτυχίες της με αποκορύφωμα την περίοδο 2003-2004 να ενταχθεί στην Κ.Ο.Π. και να αγωνιστεί στο Παγκύπριο Πρωτάθλημα της Δ’ Κατηγορίας, αφού προηγουμένως πέρασε με επιτυχία μέσα από το πρωτάθλημα της Σ.Τ.Ο.Κ. Παλαιότερα και συγκεκριμένα στην δεκαετία του 1950 η ποδοσφαιρική ομάδα ήταν τυπικά ενταγμένη στην ΑΤΕ-ΠΕΚ Φιλιάς για λόγους που σχετίζονται με την αυστηρή πολιτική που εφάρμοζε τότε η Ιερά Μητρόπολη Κερύνειας σε σχέση με τη λειτουργία γενικά των Θρησκευτικών Ορθόδοξων Ιδρυμάτων. Το σωματείο διατηρεί επίσης το Ταμείο Ευημερίας «Χριστάκης Αποστολίδης-Ρωμηός», αφιερωμένο στον ομώνυμο Φιλιώτη ήρωα, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά την τουρκική εισβολή. Μέσω του Ταμείου αυτού το σωματείο συνεισφέρει για την κάλυψη άμεσων ανθρωπιστικών αναγκών οικογενειών της κοινότητας.

Πολύ γνωστό και επιτυχές ήταν επίσης το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Συμπόσιο “Τhe Philia Debate”, που διοργανώθηκε από το σωματείο μέσα στα πλαίσια των 50χρονων του, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Τμήμα Αρχαιοτήτων , υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γλαύκου Κληρίδη, από τις 8 μέχρι τις 24 Νοεμβρίου 2002. Στο Συμπόσιο πήραν μέρος διακεκριμένοι επιστήμονες από την Κύπρο, καθώς και από το εξωτερικό (Αυστραλία , Καναδά, Μ. Βρετανία, Ελλάδα) και μέσα από τις εργασίες του έχουν αναδειχθεί, μεταξύ άλλων, άγνωστα μέχρι τότε στοιχεία του «Πολιτισμού της Φιλιάς», ενός πολιτισμού που έδωσε επάξια το όνομά του ως «Πολιτισμός της Φιλιάς» σε μια ολόκληρη περίοδο της Πρώιμης Χαλκοκρατίας της Κυπριακής Αρχαιολογίας (μέσα της τρίτης χιλιετίας π.χ.).

Το Θ.Ο.Ι. Φιλιάς εξακολουθεί μέσα από αντίξοες συνθήκες να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινότητα. Ιδιαίτερα, μετά τον ξεριζωμό του 1974, που είχε ως αποτέλεσμα τον διασκορπισμό των κατοίκων σε όλα τα σημεία της Κύπρου, απετέλεσε το σημείο αναφοράς και τον συνδετικό κρίκο για όλους τους κατοίκους, κατορθώνοντας να τους κρατήσει κοντά στις παραδόσεις τους και δεμένους με τις ρίζες τους. Το σωματείο, παρά τις δυσκολίες των καιρών, έχει καταξιωθεί μέσα από την όλη του δράση. Με τις διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητές του, όπως εθνικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές, κοινωνικές, αθλητικές, βρίσκεται συνεχώς κοντά στους κατοίκους της κοινότητας κατορθώνοντας να συντηρεί τις σχέσεις και τη συνοχή τους, να κρατεί ζωντανή την ιστορία, τις παραδόσεις και την οντότητα της κατεχόμενης Φιλιάς, μα πάνω απ’ όλα να διατηρεί άσβεστη τη φλόγα της επιστροφής στην πατρώα γη. 

Με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκε η ανάγκη νέου σύγχρονου οικήματος που να μπορεί να εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες του σωματείου. Το νέο οίκημα κτίστηκε στον ίδιο χώρο που στεγαζόταν το παλιό οίκημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την ανέγερσή του εργάστηκε με προθυμία σύσσωμη η κοινότητα με εθελοντική εργασία και έτσι μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα το έργο είχε ήδη αποπερατωθεί. Τα εγκαίνια του είχαν γίνει τον Αύγουστο του 1962, ενώ το οίκημα άρχισε να λειτουργεί έξη περίπου μήνες προηγουμένως. Το νέο οίκημα, εκτός από το Θ.Ο.Ι., συστέγασε επίσης την ΑΤΕ – ΠΕΚ και την Σ.Ε.Κ., γι’ αυτό στην προμετωπίδα του, που βρισκόταν πάνω από κολώνες, αναγραφόταν η γενική επιγραφή «Εθνικόφρονα Σωματεία Φιλιάς». Στην κοινότητα λειτουργούσε επίσης η ΟΧΕΝ (Ορθόδοξος Χριστιανική Ένωσις Νεανίδων) που ιδρύθηκε κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της E.O.K.A. και πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα. Όμως η ΟΧΕΝ στεγαζόταν σε ξεχωριστό οίκημα κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ιδιοκτησία της εκκλησίας.

soap2day