Τοπική Αυτοδιοίκηση

Μέχρι το 1864 δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση στην Κύπρο. Είναι όμως γνωστό ότι οι τούρκοι αναγνώρισαν στις ελληνικές περιοχές περιορισμένο δικαίωμα τοπικής αυτοδιοίκησης με τον όρο οι υπήκοοί τους να εκπληρώνουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Με τον τρόπο αυτό οι τούρκοι εισέπρατταν ανενόχλητα τους φόρους τους και απαλλάσσονταν από τη δυσκολία της διοίκησης που παρουσίαζε μια μικρή και απομακρυσμένη επαρχία.

Στα χρόνια της τουρκικής κατοχής σε κάθε χωριό λειτουργούσε η Κομεσιόνα (Πρωτογεροντία) που αποτελείτο από τον Πρόεδρο – Μουχτάρη και τους Αζάδες. Από το 1856 με τη διοικητική αναδιοργάνωση δόθηκε το δικαίωμα στους κατοίκους των χωριών να ψηφίζουν τα Κοινοτικά τους Συμβούλια. Πρόεδρος του κάθε ελληνικού Συμβουλίου ήταν ο Πρωτόγερος (Μουκιτίρης) και του κάθε τουρκικού ο Μουχτάρης, όρος που καθιερώθηκε τελικά και για τα ελληνικά συμβούλια. Κάθε κοινότητα είχε το δικό της Μουχτάρη (μετέπειτα Κοινοτάρχη), ο οποίος είχε την εξουσία να διενεργεί την κατανομή της κυβερνητικής φορολογίας μεταξύ των ομοχώριών του. Οι Χωρητικές Αρχές ασχολούνταν επίσης με ορισμένες τοπικές υποθέσεις των χωριών τους.

Τα Κοινοτικά Συμβούλια εξακολουθούσαν να εκλέγονται και επί Αγγλοκρατίας μέχρι το 1891, οπόταν με βάση τον περί Μουχτάρηδων Νόμο καθιερώθηκε το διοριστικό σύστημα. Το 1906 καταργήθηκε η νομοθεσία αυτή και ο Μουχτάρης εκλεγόταν κάθε δύο χρόνια από τους άρρενες κατοίκους του χωριού. Ο θεσμός αυτός διατηρήθηκε μέχρι το 1923, οπότε με βάση το σχετικό νόμο, επανήλθε το διοριστικό σύστημα. Οι Έλληνες Μέλη του Επαρχιακού Συμβουλίου (παρέ μετζιλίς) υποδείκνυαν δύο υποψήφιους και τρεις οι  χριστιανοί Βουλευτές της επαρχίας. Από τους πέντε αυτούς υποψήφιους ο Ύπατος Αρμοστής επέλεγε το Μουχτάρη και τους Αζάδες, η θητεία των οποίων ήταν διετής. Όμως, με αφορμή το κίνημα των Οκτωβριανών η κατάσταση χειροτέρευσε, αφού από το 1931 με ειδική νομοθεσία ο διορισμός των Χωρητικών Αρχών γινόταν απευθείας από τον Κυβερνήτη. Με το νόμο του 1936 που αντικατέστησε το νόμο του 1892 η Χωρητική Αρχή ονομάζεται Χωρητική Αρχή Υγείας και εκτελεί ταυτόχρονα και άλλα καθήκοντα με βάση το Νόμο περί Χωρητικών Αρχών. Δίπλα στην κοινωνική ιεραρχία του χωριού ήταν ο ιερέας και ο δάσκαλος.

Βλ. Μάσσαρι θύμησες μιας γης, Λευκωσία 2008, σελ. 141-142,
Δρ. Ελευθέριος Αντωνίου και Λυγία Χριστοφόρου – Αντωνίου.

 

soap2day